Τύπος Δραστηριότητας:
x Καθοδήγηση
❑ Καθοδήγηση από Ομότιμους
❑ Εργαστήριο
Σχετικός πυλώνας: Αυτοδιάθεση, δεξιότητες αυτονομίας και ανάπτυξη εφήβου
Σχετικές ικανότητες: Εγκάρσια Στοιχεία, Κοινωνική & Πολιτική ΙκανότηταΜαθαίνοντας να Μαθαίνετε
Διάρκεια: το ελάχιστο 6 ώρες (συνιστάται να διεξαχθεί τουλάχιστον σε τρεις διαφορετικές χρονικές περιόδους)
Υλικά και Πηγές: Φορητός υπολογιστής (λάπτοπ) με σύνδεση στο διαδίκτυο, εκτυπωτής, χαρτί Α4, τετράδιο, μαρκαδόροι, στυλό
Δραστηριότητα καθοδήγησης ενός προς έναν
Όπως οι προηγούμενες, αυτή η δραστηριότητα οργανώνεται σε δύο συνιστώσες: (i) Προώθηση αυτονομίας (δημιουργία και εφαρμογή αυτοματοποιημένης διαδρομής, εξερεύνηση εαυτού και ενεργή οικοδόμηση στρατηγικών ενδοπροσωπικής ενίσχυσης) και (ii) Βοήθεια στον καθοδηγούμενο να εντοπίσει ευκαιρίες, ενδιαφέροντα, προθυμία να ακολουθήσει την προσωπική αυτοδιάθεση, δεξιότητες αυτονομίας και τη δική του αναπτυξιακή διαδρομή.
Προτάσεις: Εάν κάποια από τις προηγούμενες συναντήσεις έχει διεξαχθεί, το συγκεκριμένο θέμα δεν είναι υποχρεωτικό να διαβαστεί. Μεταβείτε στο τμήμα «Σκοπός(-οι)»:
Λάβετε υπόψη ότι πρόκειται για συνάντηση καθοδήγησης – όχι για επιμορφωτική ή εκπαιδευτική δραστηριότητα ή για εργαστήριο! Ο Επαγγελματίας Ολοκλήρωσης Φροντίδας (ΕΟΦ) δεν είναι δάσκαλος/εκπαιδευτής/διοργανωτής, είναι ένα στοργικό άτομο με εμπειρία, το οποίο θα χτίσει μια σχέση με ένα άτομο με λιγότερη εμπειρία που οδηγεί στην παροχή υποστήριξης, φιλίας και εποικοδομητικού προτύπου συνεχώς για κάποια χρονική περίοδο. Ο ρόλος του καθοδηγητή είναι να παρέχει στο νεαρό άτομο υποστήριξη, καθοδήγηση και βοήθεια. Ο Επαγγελματίας Ολοκλήρωσης Φροντίδας (ΕΟΦ), μέσω μιας σχέσης καθοδήγησης θα πρέπει να μπορεί να ακούει και να θέτει ερωτήσεις που θα δοκιμάζουν τον καθοδηγούμενο ώστε να εντοπίσει το σχέδιο δράσης σχετικά με την προσωπική του ανάπτυξη.
Η ευελιξία είναι προσόν! – Η συγκεκριμένη συνάντηση μπορεί να συνδυαστεί με διαφορετικές δραστηριότητες, ξεκινώντας με γνωριμία του ενός με τον άλλο και ανασκόπηση εαυτού, στην συνέχεια δημιουργία σχέσης έως το σημείο συζήτησης συγκεκριμένων θεμάτων.
- Ενίσχυση της ανάπτυξης μιας εποικοδομητικής σχέσης (ενίσχυση της αυτονομίας – υποστήριξη κατά την αυτοματοποίηση, διασφάλιση αποτελεσματικής βοήθειας σε δυσκολίες, απογοήτευση και/ή κατά την απουσία της, υποστήριξη για τις στρατηγικές ενδοπροσωπικής ενίσχυσης).
- Εντοπισμός ευκαιριών, ενδιαφερόντων, προθυμίας επιδίωξης μιας προσωπικής εποικοδομητικής πορείας που αφορά την προσωπική αυτοδιάθεση, τις δεξιότητες αυτονομίας και την αναπτυξιακή διαδρομή του καθοδηγούμενου.
Αποτελέσματα
- Ενίσχυση δεξιοτήτων αυτονομίας και στρατηγικών που αναπτύσσονται μέσω δραστηριοτήτων καθοδήγησης.
- Ενίσχυση του αισθήματος εμπιστοσύνης, ασφάλειας και εποικοδομητικού πνεύματος του καθοδηγούμενου στην σχέση του με τον ΕΟΦ.
- Αύξηση της ικανότητας του καθοδηγούμενου για την οργάνωση της αίσθησης του εαυτού και της θετικής έκφρασης συναισθημάτων για τον εαυτό του/της, για καθοριστικά γεγονότα της ζωής και σημαντικά άτομα, εστιάζοντας ιδιαίτερα στις προκλήσεις που μπορεί να δημιουργήσει η υγεία (σωματικές, ψυχολογικές και κοινωνικές) κατά την ενηλικίωσή και αποχώρηση από δομές παιδικής προστασίας (ΑεΦ).
- Ανάπτυξη της επίγνωσης του καθοδηγούμενου σχετικά με τις επιλογές του/της στη δημιουργία επαρκών στρατηγικών σε ό,τι αφορά την αυτοδιάθεση, τις δεξιότητες αυτονομίας και την ανάπτυξη εφήβου.
Παγκόσμιοι προβληματισμοί (πρβ. Συνάντηση 1): Εάν κάποια από τις προηγούμενες συναντήσεις έχει διεξαχθεί, το συγκεκριμένο θέμα δεν είναι υποχρεωτικό να διαβαστεί. Μεταβείτε στο τμήμα «Προκλήσεις».
Η διαδικασία καθοδήγησης μπορεί να είναι χρήσιμη για μια ευρεία γκάμα διαφορετικών καταστάσεων και για διαφορετικά στάδια της ζωής. Καθώς πρόκειται για ευέλικτη, προσωποκεντρική και εποικοδομητική διαδικασία, όπου απαιτείται ένας «έμπειρος και έμπιστος σύμβουλος» (σε αυτή την περίπτωση ένας ενήλικος), ο οποίος/η οποία θα μοιραστεί την εμπειρία και τη γνώση του/της με έναν τρόπο που θα διευκολύνει την ανάπτυξη του καθοδηγούμενου,αφορά ιδίως παιδιά που είναι ενσωματωμένα το κρατικό σύστημα φροντίδας. Μπορεί να αποτελέσει μια ενδιαφέρουσα ευκαιρία για τον καθοδηγούμενο να αποκτήσει μια θετική και εποικοδομητική επιρροή στη ζωή του, καθώς και να αναπτύξει μια σχέση που βασίζεται στην εμπιστοσύνη, στο να μοιράζεσαι, στον σεβασμό και στην φροντίδα.
Για να γίνει αυτό, ο Επαγγελματίας Ολοκλήρωσης Φροντίδας (ΕΟΦ) έχει απαιτητικό ρόλο, στον οποίο θα ζητηθεί:
- Ενεργή ακρόαση.
- Παροχή διαφορετικών οπτικών (όχι μόνο αυτών του ΕΟΦ).
- Ενθάρρυνση της ενδοσκόπησης και της αυτοκριτικής.
- Παροχή εποικοδομητικής κριτικής και αποδοχή του γεγονότος ότι υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι να βλέπεις, να αισθάνεσαι και να υπάρχεις σε αυτόν τον κόσμο.
- Λήψη παρατηρήσεων (feedback) που βασίζονται σε γεγονότα.
- Υποβολή ερωτήσεων για την καλύτερη κατανόηση των καταστάσεων ή προβλημάτων.
- Τόσο ο ΕΟΦ, όσο και ο καθοδηγούμενος θα πρέπει να έχουν ανοιχτό μυαλό και θετικές προσεγγίσεις. Επομένως, ο ΕΟΦ θα πρέπει να αποφύγει τις καθοδηγητικές ερωτήσεις και πάντα να έχει στον νου του ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται από τον καθοδηγούμενο.
- Παροχή πληροφοριών και γνώσεων, πληροφόρηση και ανταλλαγή (αν-)επίσημων δικτύων.
- Παροχή συμβουλών σχετικά με την εκπαιδευτική και/ή επαγγελματική ανάπτυξη, και/ή άλλων ζητημάτων που θεωρούνται σχετικά από τον καθοδηγούμενο.
- Εστίαση στην σχέση μέσω θετικών και εποικοδομητικών προσεγγίσεων – παροχή υποστήριξης και ενθάρρυνσης.
Σχετικά με τις βασικές δεξιότητες καθοδήγησης, τα παρακάτω αναφέρονται συχνά στη βιβλιογραφία:
- Αυτογνωσία – υποδηλώνει καλή κατανόηση των δυνατών σημείων και των αναπτυξιακών αναγκών.
- Αξιοπιστία – σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο.
- Προσβασιμότητα – προθυμία και δέσμευση όσον αφορά τον χρόνο και τη διαθεσιμότητα για υποστήριξη και καθοδήγηση.
- Επικοινωνία – οι καλές δεξιότητες επικοινωνίας και η ικανότητα κατανόησης των ιδεών και συναισθημάτων των άλλων είναι απαραίτητη!
- Ικανότητα εμψύχωσης – ο ΕΟΦ θα πρέπει να μπορεί να δημιουργεί ένα περιβάλλον μάθησης/ανταλλαγής, ασφαλές ώστε οι καθοδηγούμενοι να μοιραστούν ή να δοκιμάσουν διαφορετικά πράγματα.
- Δημιουργικότητα και Εφευρετικότητα – να είναι κάποιος ανοιχτός σε νέους τρόπους εκτέλεσης των πραγμάτων και διαφορετικούς τρόπους μάθησης/εργασίας.
- Κατανόηση – ικανότητα κατανόησης των καθοδηγούμενων.
- Αντίληψη – ικανότητα κατανόησης διαφορετικών οπτικών, προσεγγίσεων και πιθανών υποβάθρων των διαφορετικών καθοδηγούμενων.
-Η αυτοπεποίθηση και η αυτοαντίληψη μπορεί να είναι χαμηλή, γεγονός που μπορεί να έχει πιθανή αρνητική επιρροή στην αυτοδιάθεση, τις δεξιότητες αυτονομίας και την ανάπτυξη του εφήβου. Η συζήτηση των δυσκολιών και των ευαίσθητων σημείων σε μια ιδιαίτερα αγχωτική περίοδο {Αποχωρών εκ Φροντίδας (ΑεΦ)} μπορεί να προκαλέσει την αύξηση αρνητικών συναισθημάτων, φόβων και ανησυχιών.
-Μερικά θέματα μπορεί να είναι αρκετά αφηρημένα/δύσκολα και να μοιάζουν άσχετα στον καθοδηγούμενο (π.χ. αυτοδιάθεση). Παρακαλούμε εστιάστε στις οπτικές/διαστάσεις της αυτοδιάθεσης, στις δεξιότητες αυτονομίας και στην ανάπτυξη του εφήβου, οι οποίες εκλαμβάνονται ως σχετικές και ως προτεραιότητα για τον καθοδηγούμενο.
-Διατήρηση και συνεχής ενίσχυση μιας θετικής, εποικοδομητικής και γεμάτης εμπιστοσύνης σχέσης με τον καθοδηγούμενο (λαμβάνοντας υπόψη ότι τα παιδιά χρειάζονται χρόνο και ευκαιρίες για να δεθούν και να αναπτύξουν από κοινού δραστηριότητες, καθώς και στιγμές αυτοπεποίθησης και ανταλλαγής, οι οποίες απαιτούν ευελιξία και υποστήριξη από τον ΕΟΦ).
-Ο Επαγγελματίας Ολοκλήρωσης Φροντίδας (ΕΟΦ) θα είναι προετοιμασμένος να αντιμετωπίσει επαρκώς την συναισθηματική πίεση και τις δυσκολίες/αμφιβολίες σχετικά με την αυτοδιάθεση, τις δεξιότητες αυτονομίας και την ανάπτυξη του εφήβου.
-Ο Επαγγελματίας Ολοκλήρωσης Φροντίδας (ΕΟΦ) θα χρησιμοποιεί απλή γλώσσα (εάν απαιτούνται τεχνικές έννοιες θα επεξηγούνται μέσω πρακτικών παραδειγμάτων, αναλογιών και/ή προσωπικών εμπειριών) ώστε να διασφαλιστεί ότι ο καθοδηγούμενος κατανοεί σωστά όσα αναφέρονται.
-Ο Επαγγελματίας Ολοκλήρωσης Φροντίδας (ΕΟΦ) θα εστιάσει στη δημιουργία θετικής, εποικοδομητικής και με εμπιστοσύνη σχέσης με τον καθοδηγούμενο. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να έχει ανοιχτό μυαλό, ευέλικτη προσέγγιση και να διασφαλίζει ότι η διαδικασία καθοδήγησης γίνεται σύμφωνα με τις ανάγκες του καθοδηγούμενου, τα ενδιαφέροντά του, τις ικανότητες και προσδοκίες του. Αφήστε το παιδί να υποδείξει την στιγμή που θέλει να μοιραστεί πράγματα, αλλά και το μονοπάτι εξέλιξης της διαδικασίας καθοδήγησης. Σε αυτό μπορεί να περιλαμβάνονται τροποποιήσεις στους στόχους, στα περιεχόμενα, στις μεθοδολογίες και/ή στις δραστηριότητες κάθε συνάντησης, ώστε να ενισχυθεί η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα της καθοδήγησης. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι η συγκεκριμένη οδηγία θα πρέπει να απορριφθεί – πάντοτε θα συνοδεύει κάθε μονοπάτι καθοδήγησης, ακόμα και αν εν τέλει το κάθε μονοπάτι είναι μοναδικό.
Κάθε μονοπάτι καθοδήγησης είναι μοναδικό και αυτό είναι που το κάνει πολύτιμο. Επομένως, δεν θα προταθούν δομημένες, υποχρεωτικές δραστηριότητες για τις 9 συναντήσεις της καθοδήγησης. Αντ’ αυτού προτείνουμε την παροχή προτάσεων για τον καθοδηγητή και για τον καθοδηγούμενο τις οποίες θα πρέπει να σκεφτούν και να εφαρμόσουν, με την ευελιξία και την προσαρμογή που χρειάζεται.
Για αυτήν την συνάντηση, η πρόταση για τον ΕΟΦ είναι να εστιάσει στην συζήτηση σχετικά με:
Μέρος Α
- Ανασκόπηση των εμπειριών από προηγούμενες συναντήσεις – σημαντικά θετικά στοιχεία, τι χρειάζεται αλλαγή/βελτίωση, συναισθηματική κατάσταση κατά τη διάρκεια και μετά το πέρας των συναντήσεων.
- Βοήθεια για την ανάπτυξη ενός επιτεύξιμου σχεδίου δράσης και υποστήριξη της εφαρμογής του (σχετικά με τα ζητήματα που έχουν συζητηθεί έως τώρα): παροχή υποστήριξης για τον εντοπισμό των στόχων, επισήμανση των πρωτοβουλιών/δράσεων, καθορισμός σημαντικών βημάτων για την επίτευξη των στόχων, καθορισμός των στρατηγικών παρακολούθησης.
- Παροχή εποικοδομητικών παρατηρήσεων (feedback).
- Εντοπισμός δυνατών σημείων και επιτευγμάτων και διερεύνηση επιλογών.
- Εκπαίδευση σε συγκεκριμένους τομείς δυσκολίας/αναγκών, εάν χρειάζεται.
- Δημιουργία ευκαιριών για τους καθοδηγούμενους για την απόκτηση εμπειρίας.
Μέρος Β
- Αυτοδιάθεση, δεξιότητες αυτονομίας και ανάπτυξη εφήβου
a. Τι σημαίνουν αυτές οι έννοιες για τον καθοδηγούμενο – σύμφωνα με αυτό:
i. Στρατηγικές ενίσχυσης της αυτοδιάθεσης
ii. Προώθηση και ενίσχυση των δεξιοτήτων αυτονομίας
iii. Γνωρίζω τη «δική μου» ανάπτυξη
A. Ενίσχυση της αυτονομίας
a. Παροχή στήριξης κατά την αυτοματοποίηση
b. Παροχή βοήθειας σε δυσκολίες, απογοήτευση και/ή κατά την απουσία της
c. Υποστήριξη για τις στρατηγικές ενδοπροσωπικής ενίσχυσης
B. Αυτοδιάθεση, δεξιότητες αυτονομίας και ανάπτυξη εφήβου
1. «Αυτοδιάθεση, δεξιότητες αυτονομίας και ανάπτυξη εφήβου»: Τι σημαίνουν αυτές οι έννοιες για εμένα;
Αιτιολόγηση: Είναι απαραίτητο πριν ο καθοδηγούμενος προχωρήσει σε συγκεκριμένες ενέργειες, να προβληματιστεί έντονα σχετικά με το τι σημαίνουν για αυτόν οι έννοιες «αυτοδιάθεση, δεξιότητες αυτονομίας και ανάπτυξη εφήβου», ώστε να ενισχύσει τις γνώσεις και τις δεξιότητές του.
Για να επιτευχθεί αυτό, προτείνουμε την εφαρμογή μιας μεθόδου που προέρχεται από την τεχνική Phillips 6-6:
- Ο ΕΟΦ και ο καθοδηγούμενος καταγράφουν 6 βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν κάθε μια από τις τρεις έννοιες και τα σημειώνουν σε post-it που έχουν διαφορετικό χρώμα (πράσινο για αυτοδιάθεση, ροζ για δεξιότητες αυτονομίας και κίτρινο για την ανάπτυξη εφήβου – φυσικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και διαφορετικό χρωματικό σύστημα).
- Κάθε χρώμα post-it θα κολληθεί σε ένα έντυπο σεναρίου.
- Για κάθε ζήτημα, θα εντοπιστούν σημαντικές ομοιότητες και διαφορές, οι οποίες θα συζητηθούν από κοινού – οι διαφωνίες είναι ευπρόσδεκτες!
- Θα συνταχθεί μια σύντομη περιγραφή της κάθε έννοιας – και σύμφωνα με αυτήν, θα δημιουργηθούν οι βασικές προτεραιότητες για την ανάπτυξη του καθοδηγούμενου.
- «Εξισορρόπηση του προγράμματος καθοδήγησης»
Αιτιολόγηση: Μόλις ο καθοδηγούμενος εντοπίσει τις έννοιες και τις προτεραιότητες (προηγούμενη δραστηριότητα) είναι σημαντικό να αξιολογηθούν: (i) οι γνώσεις και οι δεξιότητες που ήδη αναπτύχθηκαν κατά την καθοδήγηση και (ii) άλλες γνώσεις και δεξιότητες στις οποίες θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της δημιουργίας μιας πυραμίδας με τις δεξιότητες και γνώσεις που θα πρέπει να είναι σε προτεραιότητα για κάθε τομέα.
- Ας φτιάξουμε ένα σχέδιο δράσης!
Αιτιολόγηση: Δεν αρκεί να εντοπίζετε τις ανάγκες και τις προτεραιότητες – είναι σημαντικό να ενεργείτε, να προωθείτε ευκαιρίες και να τις αναπτύσσετε ενεργά. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα είναι ουσιαστικά αφιερωμένη στη δημιουργία ενός σχεδίου δράσης για την ανάπτυξη της γνώσης και των δεξιοτήτων που έχουν χαρακτηριστεί ως προτεραιότητες – λάβετε υπόψη σας ότι το συγκεκριμένο σχέδιο δράσης πρέπει να είναι επιτεύξιμο και θα πρέπει να ενσωματώνεται με το συνολικό περιεχόμενο των σχεδίων των προηγούμενων συναντήσεων.