Είδος Δραστηριότητας:
❑ Καθοδήγηση
x Καθοδήγηση από Ομότιμους
x Εργαστήριο
Σχετικός πυλώνας: Κοινωνική Συμμετοχή
Σχετική/-ές δεξιότητα/-ες:
Πρωτοβουλία & Επιχειρηματικότητα,
Επικοινωνία σε Επίπεδο Κοινωνίας και Πολιτών
Διάρκεια: 6 μήνες
Η δραστηριότητα στοχεύει στη ενίσχυση της συμμετοχής στην κοινωνία των Αποχωρούντων εκ Φροντίδας (ΑεΦ), φέρνοντάς τους σε επαφή με μέλη της τοπικής κοινωνίας, τα οποία μπορούν να αναλάβουν ενεργό ρόλο ως Εθελοντές-Καθοδηγητές: Οι εθελοντές-καθοδηγητές είναι άτομα με γνώση της κοινωνίας, ένα στάθερό κοινωνικό δίκτυο, πρόθυμο να στηρίξει τους Αποχωρούντες εκ Φροντίδας που διαμένουν σε δομές παιδικής προστασίας ή λαμβάνουν υπηρεσίες φροντίδας, στην πορεία τους προς την ανεξαρτησία και την ενηλικίωση. Οι καθοδηγητές μπορεί να είναι τόσο ντόπιοι όσο και μετανάστες, ενήλικες ή παιδιά (εφαρμόζοντας την προσέγγιση στήριξης ομοτίμου προς ομότιμο), οι οποίοι διαθέτουν γνώση και εμπειρία του γενικότερου τοπικού πλαισίου και της τοπικής κοινωνίας.
Η προαγωγή της θετικής, υγιούς και ποικιλόμορφης κοινωνικής συμμετοχής, με εύκολη προσαρμογή για τους Αποχωρούντες εκ Φροντίδας, προωθώντας, παράλληλα, και την αίσθηση κοινωνικής ευθύνης που μπορεί να διαρκέσει και μετά την αποχώριση από τις δομές παιδικής προστασίας, κατά την ενήλικη ζωή τους.
Υπόβαθρο:
Η ιδέα της εθελοντικής καθοδήγησης βασίζεται στη θέση ότι η ενσωμάτωση (ειδικά η πολιτισμική ενσωμάτωση) πραγματοποιείται καλύτερα μέσα από υποβοηθούμενες σχέσεις συνεργασίας και δικτύωση. Η ιδέα των εθελοντών-καθοδηγητών εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στη Σουηδία και βασίζεται στην ευρύτερη ιδέα των πολιτισμικών διαμεσολαβητών. Το έργο Mingle (AMIF), που συντονίζει το Πολυδύναμο Κέντρο του Δήμου Λευκωσίας, περιλαμβάνει επίσης αυτή την ιδέα στο τελευταίο στάδιο υλοποίησής του, με σκοπό να βοηθήσει στην ενσωμάτωση, μέσα από τη δικτύωση με πρόσωπα σε εθνικό επίπεδο.
Η υλοποίηση της δραστηριότητας αυτής στηρίζεται στη διαδικασία δημιουργίας «ζευγαριών» και σχέσεων ενός προς έναν. Κάθε Αποχωρών εκ Φροντίδας (με την έγκριση του/της κηδεμόνα ή του/της καθοδηγητή του, ανάλογα με την εθνική νομοθεσία) δημιουργεί «ζευγάρι» με έναν εθελοντή-καθοδηγητή, βάσει των κοινών ή αλληλοσυμπληρούμενων ενδιαφερόντων, ενασχολήσεων, εμπειριών τους κ.λπ.
TΟ εθελοντής-καθοδηγητής μπορεί να είναι κάποιο άλλο ντόπιο παιδί ή κάποιος πρώην Αποχωρών εκ Φροντίδας, με επιτυχή πορεία ενσωμάτωσης ή κάποιος ντόπιος/μετανάστης ενήλικας (με την επιφύλαξη των αντίστοιχων νομικών περιορισμών). Η δημιουργία «ζευγαριών» πραγματοποιείται από άτομο έμπειρο στο συντονισμό της διαδικασίας, ο οποίος μπορεί να εντοπίσει τα πιο πάνω κοινά στοιχεία ή στοιχεία αλληλοσυμπλήρωσης μεταξύ των δύο ατόμων, μέσα από δομημένο ερωτηματολόγιο και τη μέθοδο της παρατήρησης. Κατ’ αρχήν, η δημιουργία «ζευγαριού» προϋποθέτει συμφωνία μεταξύ του καθοδογητή και του παιδιού για την κοινωνική επαφή που πρόκειται να αναπτύξουν. Για παράδειγμα, στον ελεύθερο χρόνο τους θα συναντιούνται, θα γνωριστούν μεταξύ τους και θα μοιραστούν τις εμπειρίες τους. Η συμφωνία αυτή γίνεται υπό την επίβλεψη των ατόμων που δημιουργούν τα «ζευγάρια».
- Μη επαρκής αριθμός δηλώσεων ενδιαφέροντος από εθελοντες για στυμμετοχή στο σύστημα εθελοντικής καθοδήγησης.
- Απροθυμία συμμετοχής εκ μέρους των παιδιών που διαμένουν σε δομές φροντίδας.
- Μη λειτουργικά «ζευγάρια» και σχέσεις μεταξύ καθοδηγητών και παιδιών που διαμένουν σε δομές φροντίδας.
- Ο συντονιστής και ο οργανισμός του/της θα προωθήσει δυναμικά τη δραστηριότητα, αξιοποιώντας το υφιστάμενο δίκτυο του οργανισμού.
- Ο συντονιστής θα συνεργαστεί με το προσωπικό συστήματος φροντίδας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε να αυξήσουν το ενδιαφέρον των παιδιών σε φροντίδα, παρουσιάζοντάς τους προηγούμενες επιτυχημένες ιστορίες (εγχώριες ή από το εξωτερικό).
- Ο συντονιστής μπορεί να προτείνει άλλον εθελοντή-καθοδηγητή ή να μεσολαβήσει στην επανοικοδόμηση της σχέσης μεταξύ καθοδηγητή και παιδιού που βρίσκεται στο στάδιο αποχώρισης από δομή φροντίδας. Ο καθοδηγητής και το παιδί είναι ελεύθεροι να λήξουν τη σχέση τους οποιαδήποτε στιγμή.
Στάδια υλοποίησης
Ο Επαγγελματίας Ολοκλήρωσης Φροντίδας (ΕΟΦ) (Leaving Care Professional), ως φροντιστής στις δομές παιδικής προστασίας, διοργανώνει μία ομαδική δραστηριότητα (Πρόγραμμα: A1_Παράρτημα 1), στην οποία καλούνται να συμμετάσχουν παιδιά που διαμένουν σε δομές φροντίδας και πιθανοί εθελοντές-καθοδηγητές. Οι θεματικές των συναντήσεων μπορούν να ποικίλλουν, από τη γαστρονομία και την ένδυση μέχρι την κουλτούρα, τα έθιμα, τη δημοκρατία κ.λπ. (Λίστα προτεινόμενων δραστηριοτήτων: A1_Παράρτημα2)
Μετά τη συνάντηση, τα άτομα που αποφασίζουν να γίνουν εθελοντές-καθοδηγητές πρέπει να εγγραφούν, ενώ στη συνέχεια καλούνται σε συνέντευξη, με σκοπό να αυξηθούν οι πιθανότητες δημιουργίας όσο το δυνατό πιο ταιριστού «ζευγαριού». Κάθε «ταίριασμα», υπό την επίβλεψη των επαγγελματιών φροντίδας, των ΕΟΦ, βασίζεται στις κοινές εμπειρίες και ενδιαφέροντα, την ηλικία και την οικογένεια, τις προτιμήσεις και τις προσωπικές τους ομοιότητες. Εάν ο καθοδηγητής είναι παιδί ή πρώην Αποχωρών εκ Φροντίδας, προτείνεται η δημιουργία ζευγαριών μεταξύ παιδιών ίδιας ηλικίας, ενδιαφερόντων και ενασχολήσεων.
Οι νέοι καθοδηγητές δε χρειάζεται να συμμετάχουν σε ομαδικές δραστηριότητες, για να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους. Μπορούν να εγγραφούν και μέσω e-mail . (Πρότυπο εγγραφής: A1_Παράρτημα3)
Ο Επαγγελματίας Ολοκλήρωσης Φροντίδας διοργανώνει μία εισαγωγική συνάντηση για εθελοντές-καθοδηγητές. Σε αυτή τη συνάντηση, όλοι οι εθελοντές-καθοδηγητές πρέπει να ενημερωθούν για τα ακόλουθα:
- Ποιος μπορεί να γίνει εθελοντής-καθοδηγητής,
- Ρόλοι και αρμοδιότητες των εθελοντών-καθοδηγητών,
- Προτεινόμενα θέματα για τις συναντήσεις με τους συμμετέχοντες,
- Συνθήκες συνέχισης / διακοπής σχέσης μεταξύ παιδιού που διαμένει σε δομή φροντίδας και εθελοντή-καθοδηγητή.
Στο τέλος της εισαγωγικής συνάντησης, ο ΕΟΦ προτείνει σε κάθε συμμετέχοντα το «ζευγάρι» του.
Μετά την εισαγωγική συνάντηση, κάθε εθελοντής-καθοδηγητής αποφασίζει μαζί με το παιδί σε φροντίδα πώς θα προχωρήσουν, ενώ μπορούν να επικοινωνήσουν και με το Επαγγελματία Ολοκλήρωσης Φροντίδας, αν το κρίνουν απαραίτητο. Ο ΕΟΦ πραγματοποιεί τακτικούς ελέγχους παρακολούθησης της προόδου της διαδικασίας καθοδήγησης.
Ο πρώτος μήνας αποτελεί δοκιμαστική περίοδο, κατά τη διάρκεια της οποίας τα παιδιά συναντιούνται με τους εθελοντές-καθοδηγητές τους. Μετά τη δοκιμαστική περίοδο, τα δύο μέρη αποφασίζουν εάν θα κρατήσουν ή θα διακόψουν τη μεταξύ τους επαφή (η επαφή μπορεί να τερματιστεί οποιαδήποτε στιγμή, εάν κάτι τέτοιο κριθεί απαραίτητο).
Παρακολούθηση από τον ΕΟΦ. Ο υπεύθυνος επικοινωνίας των δύο μερών πρέπει να έρθει σε επαφή τόσο με τον εθελοντή-καθοδηγητή όσο και με το παιδί σε φροντίδα, ώστε να εξετάσει πώς εξελίσσεται η σχέση του συγκεκριμένου «ζευγαριού».
Ο ΕΟΦ διοργανώνει τακτικά ομαδικές δραστηριότητες (τουλάχιστον μία φορά το τρίμηνο), όπου οι καθοδηγητές και τα παιδία που συμμετέχουν, έχουν την ευκαιρία να συναντηθούν όλοι μαζί και να συζητήσουν. Παράλληλα, στο πλαίσιο αυτών των ομαδικών δραστηριοτήτων, μπορούν να δημιουργηθούν και νέα «ζευγάρια» (Λίστα προτεινόμενων δραστηριοτήτων: Α1_Παράρτημα2)
Κάθε «ζευγάρι» παύει να υφίσταται μετά τους 3 μήνες, εάν ο καθοδηγητής και το παιδί το επιθυμούν. Αλλιώς, η επικοινωνία τους μπορεί να συνεχιστεί.
Παρακολούθηση με σκοπό να εξεταστούν τα εξής:
- Κατά πόσο η σχέση αυτή οδήγησε σε μείωση της πιθανής κοινωνικής και πολιτισμικής απομόνωσης των παιδιών σε φροντίδα.
- Οι τρόποι με τους οποίους η σχέση αυτή βοηθά στην αποτελεσματικότερη ενσωμάτωση στην κοινωνία των παιδιών σε φροντίδα.